اطلاعات بالینی
تیروتروپین (Thyrotropin) یا هورمون محرک تیروئید (TSH, Thyroid Stimulating Hormone) یک هورمون گلیکوپروتئینی است که از 2 زیر واحد تشکیل شده است. زیرواحد آلفا شبیه به هورمون محرک فولیکول (FSH; Follicle-Stimulating Hormone)، گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG; Human Chorionic Gonadotropin) و هورمون لوتئین کننده (LH; Luteinizing Hormone) است. زیرواحد بتا با سایر هورمون های گلیکوپروتئینی متفاوت است و ویژگی بیوشیمیایی آن را اعطا می کند. TSH توسط هیپوفیز قدامی در پاسخ به مکانیسم بازخورد (فیدبک) منفی در برابر غلظت تری یدوتیرونین آزاد (Free-T3) و تیروکسین آزاد (Free-T4)، سنتز و ترشح می شود. علاوه بر این، تری پپتید هیپوتالاموس، هورمون آزاد کننده تیروتروپین (TRH; Thyrotropin-Releasing Hormone)، مستقیماً تولید TSH را تحریک می کند.
هورمون TSH با پذیرنده های سلولی خاصی در سطح سلول تیروئید تعامل می کند و باعث 2 عمل اصلی می شود. اول، تولید مثل سلولی و هیپرتروفی را تحریک می کند. دوم اینکه غده تیروئید را برای سنتز و ترشح تری یدوتیرونین و تیروکسین تحریک می کند.
غلظت سرمی TSH یک تغییر روزانه را نشان می دهد که اوج آن در طول شب اتفاق می افتد و افت آن بین ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر رخ می دهد. این تغییرات بیولوژیکی بر تفسیر نتیجه آزمایش تأثیری نمی‌گذارد، زیرا بیشتر اندازه‌گیری‌های بالینی TSH بر روی بیماران سرپایی بین ساعت 8 صبح تا 6 بعد از ظهر انجام می‌شود.
هنگامی که عملکرد هیپوتالاموس-هیپوفیز طبیعی است، یک رابطه لگاریتمی/ارتباط خطی معکوس (log/linear inverse relationship) بین TSH سرم و تیروکسین آزاد (Free-T4) وجود دارد.
مقادیر مرجع (بر اساس سایت MyoClinic)
| 0-5 days: | 0.7-15.2 mIU/L |
| 3-11 months: | 0.7-8.4 mIU/L |
| 1-5 years: | 0.7-6.0 mIU/L |
| 6-10 years: | 0.6-4.8 mIU/L |
| 11-19 years: | 0.5-4.3 mIU/L |
| > or =20 years: | 0.3-4.2 mIU/L |
تفسیر
در کم کاری تیروئید اولیه، سطح TSH افزایش می یابد. در پرکاری تیروئید اولیه، سطح TSH پایین خواهد بود.
ارزیابی TSH سرم در ارزیابی عملکرد تیروئید مهم است. به ویژه در تشخیص افتراقی کم کاری اولیه تیروئید از کم کاری (مشکلات غده تیروئید)، ثانویه (مشکلات هیپوفیز) و سوم (مشکلات هیپوتالاموس) مفید است. در کم کاری تیروئید اولیه، سطح TSH به طور قابل توجهی افزایش می یابد، در حالی که در کم کاری تیروئید ثانویه و سوم، سطح TSH پایین یا طبیعی است.
هورمون TSH بالا یا پایین در مقابل تیروکسین آزاد (Free-T4) طبیعی اغلب به ترتیب به عنوان کم کاری یا پرکاری تیروئید تحت بالینی (subclinical hypo- or hyperthyroidism) شناخته می شود.
تحریک هورمون آزاد کننده تیروتروپین (TRH) با مشاهده تغییر سطح TSH بیمار در پاسخ به TRH، همه انواع کم کاری تیروئید را از هم متمایز می کند. به طور معمول، پاسخ TSH به تحریک TRH در موارد کم کاری تیروئید اولیه شدید است، در کم کاری تیروئید ثانویه وجود ندارد و در کم کاری تیروئید ثالثیه با تاخیر مواجه می شود. اکثر افراد مبتلا به پرکاری تیروئید اولیه دارای سرکوب TSH هستند و با افزایش TSH بیش از مقدار پایه خود به تحریک TRH پاسخ نمی دهند. بیماران بستری شده در بیمارستان ممکن است به طور کاذب TSH پایین یا گذرا بالا داشته باشند.
